Νεότερα δεδομένα στις χρήσεις του Ομφαλοπλακουντιακού Αίματος
Nεότερα για τις χρήσεις των βλαστοκυττάρων του Ομφαλοπλακουντιακού Αίματος
Το ομφαλοπλακουντιακό αίμα (ΟΠΑ) αποτελεί μέρος της ομφαλοπλακουντιακής μονάδας και είναι πολύτιμη πηγή συλλογής αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων.
Το ΟΠΑ περιέχει αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα, τα οποία προέρχονται από τον μυελό των οστών του εμβρύου, και βλαστοκύτταρα κάθε οργάνου του σώματος. Τα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα είναι τα πλέον ωριμότερα, τα μεγαλύτερα σε μέγεθος και λειτουργούν ως αιμοποιητικά και αγγειογενετικά βλαστοκύτταρα. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της λευχαιμίας και του καρκίνου αλλά και άλλων μη κακοήθων ασθενειών του αίματος, όπως απλαστικών αναιμιών. Λόγω της αγγειογενετικής τους ικανότητας χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία αγγείων της μικροκυκλοφορίας στις περιοχές των οργάνων που έχουν κακή αιμάτωση. Τέτοια όργανα είναι ο εγκέφαλος και η καρδιά. Ο εγκέφαλος πάσχει λόγω κακής οξυγόνωσης, η οποία μπορεί να επέλθει καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου. Επιπλοκές κατά τον τοκετό, η ενδομήτρια κακή οξυγόνωση, η προωρότητα και γενικότερα οι ασφυκτικές συνθήκες αποτελούν παράγοντες οι οποίοι προκαλούν την εγκεφαλική παράλυση των νεογνών, αλλά και των ενηλίκων. Στους ενήλικες ασθενείς τα εγκεφαλικά επεισόδια οδηγούν σε κακή οξυγόνωση του εγκεφάλου με την επακόλουθη κλινική εικόνα.
Η χρήση των αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων για την αντιμετώπιση της εγκεφαλικής παράλυσης και των εγκεφαλικών επεισοδίων αποτελούν τις νεότερες χρήσεις των αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων του ΟΠΑ. Στις περιπτώσεις αυτές τα βλαστοκύτταρα προέρχονται από τον ίδιο τον ασθενή, ενώ για τη θεραπεία των κακοήθων ασθενειών μπορούν να προέρχονται και από συμβατό μέλος της οικογένειας του.
Στις περιπτώσεις που τα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα χορηγούνται στα πρόωρα νεογνά εκτός από τον εγκέφαλο προστατεύουν το οπτικό νεύρο από ενδεχόμενη έκπτωση της όρασης και τον πνεύμονα από την εμφάνιση βρογχοπνευμονικής δυσπλασίας.
Η νεότερη χρήση του ΟΠΑ αφορά τη θεραπεία ορισμένων μορφών του αυτισμού. Στον αυτισμό το ΟΠΑ δρα είτε προάγοντας την αγγειογένεση και την καλύτερη οξυγόνωση του εγκεφάλου είτε προκαλώντας ανοσορύθμιση και ελάττωση της τοπικής φλεγμονής. Στα παιδιά φαίνεται ως βελτίωση της ομιλίας, της επικοινωνίας και της συναισθηματικής έκφρασης.
Η χρήση του ΟΠΑ στη θεραπεία της ισχαιμικής εγκεφαλοπάθειας έχει πολύ καλύτερα αποτελέσματα σε σχέση με βλαστοκύτταρα που ελήφθησαν από τον μυελό των οστών ενηλίκων σε πειραματικές μελέτες.
Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του ΟΠΑ στη θεραπεία των κακοήθων ασθενειών έδειξε ότι η χρήση του τα τελευταία 20 χρόνια ελάττωσε τη θνησιμότητα, και τις επιπλοκές της μεταμόσχευσης και αύξησε την επιβίωση των ασθενών σε σύγκριση με τη χρήση του μυελού των οστών.
Φαίνεται ότι το μυστικό της επιτυχίας των βλαστοκυττάρων του ΟΠΑ κρύβεται στο νεαρό της ηλικίας τους το οποίο τα κάνει περισσότερο αποτελεσματικά στη θεραπεία σοβαρών ασθενειών.
Το ΟΠΑ περιέχει έναν εξ ίσου σημαντικό πληθυσμό βλαστοκυττάρων τα μικρά λεγόμενα βλαστοκύτταρα, VSELs, τα οποία είναι τα πλέον αρχέγονα κύτταρα που υπάρχουν στο σώμα μας, τα οποία μπορούμε να συλλέξουμε μόνο κατά τη γέννηση και μόνο από το ΟΠΑ. Τα VSELs είναι ένα μείγμα βλαστοκυττάρων που προέρχονται από όλα τα όργανα του σώματος, τα οποία μετά τη γέννηση αποθηκεύονται στα όργανα από τα οποία προέρχονται και συμβάλλουν στην ανάπτυξη και διατήρηση τους. Τα VSELs ως πλέον αρχέγονα κύτταρα, σήμερα στα εργαστήρια μπορούν να μετατραπούν σε αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα, ωάρια, σπερματοζωάρια, κύτταρα του ήπατος και κύτταρα του πνεύμονα. Η αξιοποίηση τους θα προσφέρει καινοτόμες, ελάχιστα επεμβατικές και αποτελεσματικές θεραπευτικές χρήσεις.
Το ΟΠΑ αποτελεί τον καθρέπτη του σώματος του παιδιού και κάθε κύτταρο που περιέχει είναι πολύτιμο.
Κ Κολιάκου
Καθηγήτρια Ιατρικής
Διευθύντρια Ιατρικών Υπηρεσιών της Biohellenika
Ιατρός Παθολόγος