ΝΕΟΤΕΡΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΚΑΤΑΡΓΟΥΝ ΤΙΣ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΕΣ
ΝΕΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΚΑΚΟΗΘΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗΣ
Κ ΚΟΥΖΗ ΚΟΛΙΑΚΟΥ
Η χημειοθεραπεία μόνη της ή σε συνδυασμό με τη μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων του μυελού των οστών ή του ομφαλοπλακουντιακού αίματος αποτελούν τη συνήθη πρακτική για την αντιμετώπιση των κακοήθων ασθενειών του αίματος ή των συμπαγών οργάνων. Η χρήση χημειοθεραπείας συνοδεύεται από σοβαρές επιπλοκές από τις οποίες καταλήγουν πολλοί ασθενείς και δεν εφαρμόζεται σε ηλικιωμένους. Η αλλογενής μεταμόσχευση, όταν δεν υπάρχει αυτόλογο μόσχευμα, καταλήγει σε ποσοστό 50% σε απόρριψη στην πενταετία και για τους λόγους αυτούς η έρευνα εστιάζει στοχευμένα στην καταστροφή των καρκινικών-λευχαιμικών κυττάρων και όχι στην ολική αντικατάσταση του μυελού των οστών.
Σύμφωνα με νεότερες μελέτες στο σώμα μας συμβαίνουν συνεχώς μεταλλάξεις, οι οποίες αυξάνουν σε αριθμό με την πάροδο της ηλικίας και μερικές από αυτές καταλήγουν σε καρκινογένεση. Σύμφωνα με μελέτη στην οποία μετείχαν 4200 υγιείς βρέθηκε ότι το 20% ηλικίας μεταξύ 50 και 60 ετών και περισσότερο από το 70% ηλικίας άνω των 90 ετών φέρουν μεταλλάξεις που οδηγούν σε λευχαιμία. Παρ όλα αυτά όλες οι μεταλλάξεις δεν οδηγούν πάντα σε εμφάνιση λευχαιμίας. Φαίνεται λοιπόν ότι με την πάροδο της ηλικίας στο σώμα μας συσσωρεύονται μεταλλάξεις, οι οποίες όσο παρατείνεται η ζωή του ατόμου τόσο συχνότερα οδηγούν στην εμφάνιση κακοήθειας. Εάν οι άνθρωποι ζούσαν περισσότερα χρόνια είναι βέβαιο ότι θα κατέληγαν από κακοήθη ασθένεια, της οποίας δυστυχώς ακόμα δεν έχει βρεθεί αποτελεσματική θεραπεία. Φαίνεται ότι το υγιές ανοσοποιητικό σύστημα καταστρέφει συνεχώς τα προκαρκινικά κύτταρα, αλλά και τα ίδια τα κύτταρα έως ένα βαθμό επιδιορθώνουν τις βλάβες του DNA τους (τις μεταλλάξεις), οι οποίες συμβαίνουν συνεχώς, και αν δεν διορθωθούν συσσωρεύονται και καταλήγουν σε κακοήθεια.
Οι γιατροί θέλοντας να περιορίσουν τις παρενέργειες της χημειοθεραπείας, η οποία σήμερα αποτελεί το κυριότερο φάρμακο αντιμετώπισης του καρκίνου, αρχικά εστιάστηκαν στην περιοχική χορήγηση των φαρμάκων, αποσκοπώντας να παρακάμψουν την συστηματική χορήγηση και επίδραση σε όλα τα όργανα. Λόγω της διασποράς του καρκίνου η μέθοδος δεν κρίθηκε ασφαλής και σήμερα έχουν αναπτυχθεί σε κλινικές μελέτες κυτταρικές θεραπείες οι οποίες στοχεύουν στα καρκινικά κύτταρα, διασώζοντας τα υγιή-φυσιολογικά κύτταρα του σώματος. Σύμφωνα με τις νέες αυτές μεθόδους απομονώνονται, τροποποιούνται και χρησιμοποιούνται τα Τ λεμφοκύτταρα του ασθενούς. Κάθε καρκινικό ή λευχαιμικό κύτταρο εκφράζει στην επιφάνεια του ορισμένα χαρακτηριστικά μόρια ή υποδοχείς, οι οποίοι τα ξεχωρίζουν από τα φυσιολογικά κύτταρα. Με βάση αυτά τα χαρακτηριστικά συλλέγονται από τον ασθενή Τ λεμφοκύτταρα με απλή αιμολοψία τα οποία τροποποιούνται γενετικά και αποκτούν ικανότητα σύνδεσης με τα χαρακτηριστικά μόρια της κυτταρικής επιφάνειας των καρκινικών κυττάρων. Η σύνδεση αυτή αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό και την περαιτέρω επιβίωση τους.
Η χρήση των τροποποιημένων Τ λεμφοκυττάρων σήμερα εφαρμόζεται σε περιπτώσεις υποτροπών της λευχαιμίας, σε κακοήθεις όγκους του παγκρέατος, του τραχήλου της μήτρας, του μεσοθηλιώματος και πρόσφατα σε 12 ασθενείς με επιθετικό γλοιοβλάστωμα, ο οποίος αποτελεί κακοήθη όγκο του εγκεφάλου. Τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά και η μέθοδος ίσως αλλάζει ριζικά τη θεραπεία των κακοήθων ασθενειών.
Μια άλλη προσέγγιση της λευχαιμίας η οποία επίσης αποσκοπεί στην κατάργηση της χημειοθεραπείας είναι η ταυτόχρονη χορήγηση των τροποποιημένων Τ λεμφοκυττάρων με τα ΝΚ (Natural Killer Cells) λεμφοκύτταρα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος, τα οποία είναι τα ισχυρότερα κυτταροκαταστροφικά λεμφοκύτταρα του σώματος μας. Το ομφαλοπλακουντιακό αίμα αποτελεί την πλουσιότερη πηγή ΝΚ λεμφοκυττάρων, τα οποία έχουν έντονη ικανότητα κυτταρικού πολλαπλασιασμού και χορηγούνται σε ηλικιωμένους ασθενείς με λευχαιμία, στους οποίους δεν ενδείκνυται η χημειοθεραπεία.