Άρθρα

ΠΡΟΟΔΟΙ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ ΤΩΝ ΔΟΝΤΙΩΝ

Τα νεογιλά δόντια αποτελούν χρονολογικά τη δεύτερη πηγή λήψης βλαστοκυττάρων με πρώτη το αίμα του πλακούντα. Τα νεογιλά δόντια και οι σωφρονιστήρες περιέχουν μεσεγχυματικού τύπου βλαστοκύτταρα, αλλά και ένα μικρό αλλά σημαντικό τύπο βλαστοκυττάρων που έχουν κοινή προέλευση με τον νευρικό ιστό. Ο πληθυσμός αυτός αποτελεί το 5% του συνολικού αριθμού των βλαστοκυττάρων και μετά από τις πρώτες κυτταρικές διαιρέσεις, στις περιπτώσεις που επιδιώκουμε την αύξηση του αριθμού τους, αυτά χάνουν την ικανότητα να μετατρέπονται σε νευρικά κύτταρα. Αν και ο αριθμός των βλαστοκυττάρων ανά νεογιλό δόντι είναι μικρός, σε σύγκριση με άλλες πηγές, εν τούτοις η κοινή προέλευση τους με το νευρικό σύστημα τα κάνει ιδιαίτερα πολύτιμα. Η έντονη ικανότητα κυτταρικού πολλαπλασιασμού τους δίνει τα ίδια πλεονεκτήματα με ανάλογα βλαστοκύτταρα που προέρχονται από άλλες πηγές στις περιπτώσεις που επιδιώκουμε κυτταρικές θεραπείες οργάνων μεσεγχυματικής προέλευσης. Οι σωφρονιστήρες περιέχουν την ίδια ποιότητα βλαστοκυττάρων με τα νεογιλά δόντια και εάν είναι έγκλειστοι τα βλαστοκύτταρα θεωρούνται πλέον αρχέγονα. Η ύπαρξη τερηδόνας καθιστά το δόντι ακατάλληλο για λήψη βλαστοκυττάρων.

Νεότερες έρευνες έδειξαν ότι τα βλαστοκύτταρα του δοντιού έχουν περισσότερες δυνατότητες από αντίστοιχα που προέρχονται από το μυελό των οστών.

Έτσι σήμερα σε κλινικό ή προκλινικό στάδιο χρησιμοποιούνται για τη διόρθωση παθήσεων του σκελετού, όπως της νέκρωσης της κεφαλής του μηριαίου, των συγγενών οστικών ελλειμμάτων και των καταγμάτων. Η νέκρωση της κεφαλής του μηριαίου συναντάται σε παιδιά και ενήλικες και καταλήγει σε χρόνια αναπηρία μετά από σειρά τραυματικών χειρουργικών επεμβάσεων. Η χορήγηση βλαστοκυττάρων του δοντιού στην κεφαλή του πάσχοντος μηριαίου οδηγεί σε ανάπλαση της κεφαλής και περιορισμό της οστικής βλάβης. Η ενδοοστική χορήγηση βλαστοκυττάρων του δοντιού στις περιπτώσεις ελλειμμάτων ή μεγάλων καταγμάτων οδήγησε σε ταχύτερη και πληρέστερη αποκατάσταση. Τα βλαστοκύτταρα του δοντιού χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με οστικά εμφυτεύματα για να βελτιώσουν τη στερεότητα των οστών της γνάθου και επίσης μπορούν να επαναφέρουν τη λειτουργικότητα του πολφού των απονευρωμένων δοντιών.

Πρόσφατα ανακοινώθηκε βελτίωση της κλινικής εικόνας πειραματοζώων που έπασχαν από μυϊκή δυστροφία τύπου Duchenne με την ενδοφλέβια χορήγηση βλαστοκυττάρων του δοντιού. Η βελτίωση της κινητικότητας των πειραματοζώων ήταν ανάλογη του αριθμού των βλαστοκυττάρων που χορηγήθηκαν και του αριθμού των χορηγήσεων. Η έγχυσή τους στην περιοχή του εμφράγματος του μυοκαρδίου βελτίωσε τη λειτουργία της καρδιάς στα πειραματόζωα.

Μια άλλη ενδιαφέρουσα χρήση των βλαστοκυττάρων του δοντιού είναι η χρήση τους στη θεραπεία τραυματισμών του κερατοειδούς. Μέχρι σήμερα η θεραπεία των τραυματισμών του κερατοειδούς γινόταν με τη χρήση μεσεγχυματικών βλαστοκυττάρων του λιπώδους ιστού. Φαίνεται λοιπόν ότι ανάλογες ιδιότητες διαθέτουν και τα βλαστοκύτταρα του δοντιού.

Οι τραυματικές κακώσεις του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού οδηγούν σε μόνιμες βαριές αναπηρίες. Κατά καιρούς έρχονται στο φως της δημοσιότητας κλινικές μελέτες με τη χρήση βλαστοκυττάρων εμβρυικού τύπου για την αποκατάσταση της παραπληγίας-τετραπληγίας, καμία όμως δεν προχώρησε τελικά σε εφαρμογή, επειδή τα κύτταρα αυτά δεν θεωρούνται ασφαλή. Τα βλαστοκύτταρα του δοντιού αντίθετα πληρούν τις προϋποθέσεις ασφαλούς και αποτελεσματικής θεραπείας, αφ ενός μεν διότι δεν είναι εμβρυικού τύπου και αφ ετέρου επειδή περιέχουν τον ιδιαίτερο κυτταρικό πληθυσμό νευρικής προέλευσης. Έτσι πειραματικές μελέτες στις κακώσεις του νωτιαίου μυελού στις οποίες τοπικά χρησιμοποιήθηκαν βλαστοκύτταρα του δοντιού έδειξαν μεγαλύτερης έκτασης διατήρηση της ιστολογικής του δομής και βελτίωση της κινητικότητας των άκρων. Τα αποτελέσματα αυτά αν και βρίσκονται σε αρχικά στάδια θεωρούνται ικανοποιητικά και επιδέχονται περαιτέρω βελτίωσης.

Τα κύτταρα αυτά θα αποδειχτούν ιδιαίτερα χρήσιμα στις γονιδιακές θεραπείες κληρονομικών ασθενειών.

Κ ΚΟΥΖΗ-ΚΟΛΙΑΚΟΥ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΡΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΠΘ