Οι γονείς επιθυμούν να μάθουν τις πραγματικές χρήσεις των βλαστοκυττάρων, προκειμένου να πάρουν τη σωστή απόφαση
AΛΗΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΨΕΜΜΑΤΑ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ
Κ Κουζή-Κολιάκου ιατρός Παθολόγος
Καθηγήτρια Ιστολογίας Εμβρυολογίας ΑΠΘ
Η απόφαση των γονέων για τον τρόπο φύλαξης των βλαστοκυττάρων των παιδιών τους πρέπει να λαμβάνεται με νηφαλιότητα μετά από τεκμηριωμένη και επιστημονική ενημέρωση στην οποία αναλύεται η χρησιμότητα της φύλαξης των βλαστοκυττάρων για το ίδιο το παιδί, την οικογένεια του και την κοινωνία. Το τελείως αντίθετο κλίμα καλλιεργείται στη δημόσια τράπεζα η οποία τους προβληματίζει, σχεδόν τους τρομοκρατεί, επικαλούμενη την κρισιμότητα της απόφασης τους, τους δημιουργεί αίσθημα ανησυχίας και ενοχής για το εάν θα πάρουν τη σωστή απόφαση ή όχι.
Είναι βέβαιο οτι αυτό που λείπει από τους γονείς είναι η σωστή ενημέρωση και οι ίδιοι θα πάρουν ελεύθερα τη σωστή απόφαση και δεν θα βρεθούν προ διλλημάτων, εάν έπραξαν το σωστό ή όχι. Είναι γεγονός ότι οργανωμένοι συγγραφείς του διαδικτύου φροντίζουν εδώ και χρόνια, χρησιμοποιώντας την τεχνική του ακτιβισμού, να δημιουργούν στην κοινωνία αισθήματα ενοχής στην περίπτωση που επιλέξουν την ιδιωτική φύλαξη, χωρίς να έχουν γνώση και αρμοδιότητα.
Το αντικείμενο λειτουργίας του ιδιωτικού τομέα είναι τελείως διαφορετικό από αυτό του δημόσιου. Η δημόσια τράπεζα ασχολείται με την αλλογενή μεταμόσχευση για τη θεραπεία της λευχαιμίας, εφ όσον δεν υπάρχει συμβατό μόσχευμα στην οικογένεια.
Η ιδιωτική φύλαξη ασχολείται με την αυτόλογη μεταμόσχευση, αλλά και την αλλογενή με φυλασσόμενο ομφαλοπλακουντιακό αίμα από αδελφό για μια πληθώρα ασθενειών.
Οι αυτόλογες χρήσεις του ΟΠΑ σήμερα αφορούν τη θεραπεία του παιδικού καρκίνου, αυτοάνοσων απλαστικών αναιμιών, των λεμφωμάτων, της εγκεφαλικής παράλυσης και στην πρόληψη της εμφάνισης εγκεφαλικής παράλυσης σε πρόωρα νεογνά. Το ΟΠΑ δεν χρησιμοποιείται σε συγκεκριμένες μορφές λευχαιμίες, επειδή υπάρχει φόβος μεταφοράς προλευχαιμικών κλώνων. Οι προλευχαιμικοί κλώνοι δεν αποτελούν γνώρισμα της ιδιωτικής φύλαξης, αλλά με την ίδια αναλογία εμφανίζονται και στα δημόσια δείγματα. Στον μεν ιδιωτικό τομέα μπορεί να γίνει εξέταση και ενδεχόμενη απόρριψη του μοσχεύματος, στον δημόσιο τομέα όμως αυτό δεν είναι εφικτό διότι τηρουμένης της ανωνυμίας εάν ο δότης εμφανίσει λευχαιμία, ενώ το δείγμα του φυλάσσεται στη δημόσια τράπεζα, αυτό δεν μπορεί να βρεθεί και να εξεταστεί ως προς τη μεταφορά προλευχαιμικών κλώνων. Για το λόγο αυτό ποσοστό 5% των μεταμοσχευθέντων εμφανίζει νέα μορφή κακοήθειας λόγω μεταφοράς μέσω του μοσχεύματος, Daniel Howard Wiseman (Biol Blood Marrow Transplant. 2011 Jun;17(6):771-89. Όμως όλοι οι ασθενείς με λευχαιμία δεν έχουν προλευχαιμικούς κλώνους και πολλά υγιή παιδιά στα πρώτα χρόνια της ζωής τους εμφανίζουν προλευχαιμικούς κλώνους χωρίς ποτέ να νοσήσουν.
Ο λόγος που δεν χρησιμοποιείται το αυτόλογο μόσχευμα ως το κύριο για τη θεραπεία της λευχαιμίας είναι ότι επειδή είναι αυτόλογο δεν έχει αντιλευχαιμική δράση. Χρησιμοποιείται όμως στις περιπτώσεις απόρριψης του ξένου μοσχεύματος και στην περίπτωση αυτή σώζει τη ζωή του ασθενή.
Τα βλαστοκύτταρα φυλασσόμενα εντός του υγρού αζώτου σε σταθερή και μη κυμαινόμενη θερμοκρασία ζουν επ αόριστο, σύμφωνα με ανακοίνωση του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, όπου μετά από 2500 χρόνια φύλαξης η κοσμική ακτινοβολία θα έχει επηρεάσει τη βιωσιμότητα τους και πλέον αυτά δεν θα είναι ενεργά.
Η δυναμική της δημόσιας τράπεζας σε ότι αφορά τον αριθμό των χορηγούμενων δειγμάτων στην Ελλάδα και διεθνώς είναι συγκεκριμένη και αναφέρεται στο 20% των ετήσια χρησιμοποιούμενων μοσχευμάτων. Από το υπόλοιπο, το 60% προέρχεται από τον ασθενή και το 20% από την οικογένεια του, (Al Gratwohl, JAMA 2010) και τα πεπραγμένα των Ελληνικών μεταμοσχευτικών κέντρων από το 2007-2015.
Έχει επιστημονική βάση η προτροπή της δημόσιας τράπεζας προς τους γονείς, να δωρίσουν το ομφαλοπλακουντιακό αίμα, επειδή ούτως ή άλλως πάσχει και να φυλάξουν έναντι αμοιβής τα μεσεγχυματικά του ιστού του ομφαλίου λώρου;
Ο ισχυρισμός αυτός της δημόσιας τράπεζας δεν έχει ουδεμία βάση, διότι εάν το ΟΠΑ πάσχει δεν είναι χρήσιμο ούτε για τον δημόσιο αλλά ούτε και για τον ιδιωτικό τομέα, επίσης εάν πάσχει ταυτόχρονα πάσχουν και τα βλαστοκύτταρα που απομονώνονται από τον ιστό του ομφαλίου λώρου, διότι τα αρχέγονα κύτταρα των δύο αυτών ιστών προέρχονται εμβρυολογικά από το ίδιο αρχικό κύτταρο. Επομένως τα αιμοποιητικά κύτταρα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος και τα μεσεγχυματικά του ιστού του ομφαλίου λώρου είναι ταυτόχρονα υγιή ή πάσχοντα και η δημόσια τράπεζα θεωρεί κατ εξαίρεση πάσχον το αίμα και υγιή τον ιστό, προφανώς για τους δικούς της ιδιοτελείς σκοπούς.