Νέα 2017

ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ ΤΗΣ ΟΜΦΑΛΟΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ

K ΚΟΥΖΗ-ΚΟΛΙΑΚΟΥ

 

Από το 1988 έως σήμερα έχουν καταγραφεί 35.000 ασφαλείς χρήσεις του ομφαλοπλακουντιακού αίματος (ΟπΑ) για τη θεραπεία αιματολογικών ασθενειών και από το 2005 έως σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη ή έχουν ολοκληρωθεί 269 κλινικές μελέτες στις οποίες γίνεται χρήση βλαστοκυττάρων της ομφαλοπλακουντιακής μονάδας. Η ομφαλοπλακουντιακή μονάδα περιέχει τα πλέον νεαρά και υγιή βλαστοκύτταρα, τα οποία χρησιμοποιούνται με επιτυχία  σε αυτόλογες και αλλογενείς μεταμοσχεύσεις και λόγω της χαμηλής αντιγονικότητας  δεν χρειάζεται να είναι απόλυτα συμβατά με τον ασθενή. Σήμερα είναι γνωστό ότι το ομφαλοπλακουντιακό αίμα (ΟπΑ) εκτός από τα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα περιέχει και πολυδύναμα κύτταρα τα οποία αποτελούν τις μητρικές μορφές όλων των κυττάρων του σώματος και ως εκ τούτου πέραν των χρήσεων στην αιματολογία βρίσκει εφαρμογές και στην αναγεννητική ιατρική των ιστών.

Οι κλασικές μεταμοσχεύσεις με τη χρήση υψηλών δόσεων χημειοθεραπείας στα επόμενα χρόνια θα αντικατασταθούν από στη χρήση στοχευμένων θεραπειών, όπου ως κυτταρική βάση θα χρησιμοποιούνται οι κυτταρικοί πληθυσμοί του (ΟπΑ)  και του ιστού του ομφαλίου λώρου. Δύο κυτταρικοί πληθυσμοί του ΟπΑ σήμερα εξετάζονται με ιδιαίτερη προσοχή και αποκτούν ιδιαίτερη σημασία στις μεταμοσχεύσεις. Ο πληθυσμός των Τ ανοσορυθμιστικών κυττάρων (Τreg) και των ΝΚ (κύτταρα φυσικοί φονείς, Natural Killer cells). To OπΑ αποτελεί την πλουσιότερη πηγή ΝΚ κυττάρων και ο κυτταρικός τους πολλαπλασιασμός αποτελεί σημαντικό όπλο στη θεραπεία της λευχαιμίας σε ασθενείς μεγάλης ηλικίας, οι οποίοι  έχουν περιορισμό στη χρήση χημειοθεραπείας. Το ΟπΑ έχει ισχυρή αντιλευχαιμική δράση και αυτό  οφείλεται στο μικρό ποσοστό των μητρικών λεμφοκυττάρων τα οποία περνούν στην κυκλοφορία του νεογνού. Την ίδια ισχυρή αντιλευχαιμική δράση, όπως και ανοσορυθμιστική έχει και η συλλογή ΟπΑ με έκπλυση των αγγείων του πλακούντα η οποία  χρησιμοποιείται τα τελευταία εννέα χρόνια στη Biohellenika.  Το ΟπΑ που συλλέγεται με την έκπλυση των αγγείων του πλακούντα είναι εμπλουτισμένο εκτός από τα αιμοποιητικά αρχέγονα κύτταρα και από προενδοθηλικά και  μεσεγχυματικά τα οποία έχουν  αγγειογενετική και ανοσορρυθμιστική  δράση αντίστοιχα. 

Τα αιμοποιητικά αρχέγονα κύτταρα χορηγούνται ανάλογα με το βάρος του ασθενή και δεδομένου του περιορισμένου κυτταρικού πολλαπλασιασμού τους η αρχική συλλογή πρέπει να είναι επαρκής. Οι συνθήκες του τοκετού πολλές φορές δεν παρέχουν χρονικά περιθώρια για να γίνει μια  μεγάλη σε όγκο συλλογή. Για το λόγο αυτό η συνέχιση της συλλογής μετά την έξοδο του πλακούντα συμβάλλει σημαντικά στη συλλογή επί πλέον βλαστοκυττάρων. Η μέθοδος αυτή ήταν η πρώτη που χρησιμοποιήθηκε, αλλά επειδή δεν αυτοματοποιήθηκε δεν έγινε δημοφιλής. Σήμερα παρέχεται από εταιρείες βιοτεχνολογίας, όπως και στη Biohellenika, επειδή κατανοούμε ότι αριθμός των αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων αποτελεί τη σημαντικότερη παράμετρο για μια επιτυχημένη μεταμόσχευση. Στην έρευνα γίνονται προσπάθειες κυτταρικού πολλαπλασιασμού, επί του παρόντος όμως δεν αποτελεί μέθοδο ρουτίνας.

Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί νέες μέθοδοι αντιμετώπισης των κακοήθων ασθενειών, τα εμβόλια κατά του καρκίνου, τα οποία παρακάμπτουν τη χρήση της χημειοθεραπείας.  Το  ΟπΑ είναι πλούσιο στα  δενδριτικά κύτταρα, τα οποία απομονώνονται, καλλιεργούνται, και τροποποιούνται στοχεύοντας  αποκλειστικά τα κακοήθη κύτταρα. Η στοχευμένη θεραπεία του καρκίνου και της λευχαιμίας μέσω των  δενδριτικών κυττάρων και των εμβολίων που δημιουργούνται από αυτά αποτελεί τη νεότερη και πλέον αποτελεσματική θεραπεία των κακοήθων ασθενειών. 720 κλινικές μελέτες δηλωμένες στην ιστοσελίδα clinicaltrials.gov χρησιμοποιούν τα δενδριτικά κύτταρα για τη δημιουργία εμβολίων  κατά του καρκίνου.  

Μια τελευταία χρήση των αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων  αφορά τη θεραπεία του ιού HIV, μετά την ανακάλυψη ότι όλοι οι άνθρωποι δεν προσβάλλονται από τον ιό αυτό. Κάποιοι άνθρωποι φέρουν μια μετάλλαξη στα λεμφοκύτταρα τους η οποία τα κάνει απρόσβλητα από τον ιό HIV.   Έτσι ένας ασθενής με HIV και λευχαιμία στο Βερολίνο έλαβε συμβατά βλαστοκύτταρα μυελού των οστών από δότη και θεραπεύτηκε ταυτόχρονα από τη λευχαιμία και τον  ιό. Μετέπειτα έρευνα αποκάλυψε ότι  ο δότης έφερε την ομόζυγη μετάλλαξη δ 32 στο γονίδιο CCR5  η οποία προστατεύει τα λεμφοκύτταρα από τον ιό HIV. Σήμερα είναι γνωστό ότι το 1% του πληθυσμού στη λευκή φυλή φέρει αυτή τη μετάλλαξη, αλλά τα μοσχεύματα αυτά είναι ελάχιστα για να αντιμετωπίσουν  τη μάζα των ασθενών με HIV. Η γενετική τροποποίηση των βλαστοκυττάρων των ασθενών με HIV ίσως  αποτελέσει στο μέλλον αποτελεσματικό, ασφαλή και οικονομικό τρόπο αντιμετώπισης της εξάπλωσης της μόλυνσης.