ΤΑ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΤΥΦΛΩΣΗΣ
Τα αίτια της τύφλωσης είναι πολλά. Μερικά από αυτά είναι κληρονομικά και άλλα επέρχονται λόγω της ηλικίας. Η κληρονομική τύφλωση σχετίζεται με παθολογικά γονίδια, για μερικά από τα οποία έχει πραγματοποιηθεί με επιτυχία γονιδιακή θεραπεία. Αν και ο αριθμός των ασθενών στους οποίους εφαρμόστηκε η μέθοδος είναι περιορισμένος τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά και για το λόγο αυτό η θεραπεία συνεχίζεται. Η γονιδιακή θεραπεία της τύφλωσης αρχικά εφαρμόστηκε σε παιδιά με συγγενή αμαύρωση τα οποία σήμερα αυτοεξυπηρετούνται και αναμένεται ακόμα μεγαλύτερη βελτίωση, δεδομένου ότι η θεραπεία είναι σε εξέλιξη.
Σε μεγαλύτερες ηλικίες συνήθης αιτία της τύφλωσης είναι η εκφύλιση του αμφιβληστροειδούς, στην περιοχή της ωχράς κηλίδας, η οποία σε μερικές περιπτώσεις οφείλεται σε γονιδιακή βλάβη και στις υπόλοιπες στο γλαύκωμα. Καμία θεραπεία μέχρι σήμερα δεν έχει επιφέρει ουδεμία βελτίωση στους ασθενείς αυτούς. Ξεκινώντας από πειραματικές μελέτες διαπιστώθηκε ότι η χορήγηση των πλέον αρχέγονων μορφών των βλαστοκυττάρων, των εμβρυικών, επέφερε σημαντικού βαθμού αναγέννηση του αμφιβληστροειδούς και βελτίωση της όρασης των πειραματοζώων. Η χρήση των εμβρυικών βλαστοκυττάρων συνάντησε στη συνέχεια ηθικά προβλήματα, διότι προκειμένου να χρησιμοποιηθούν τα εμβρυικά βλαστοκύτταρα έπρεπε να καταστραφεί ένα έμβρυο, αλλά και ιατρικά, διότι λόγω του ανεξέλεγκτου πολλαπλασιασμού των κυττάρων αυτών, τα όποια αποτελέσματα αναγέννησης του αμφιβληστροειδούς δεν είχαν πρακτικό αποτέλεσμα.
Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας διαπλάσσεται από κοινού με τον εγκέφαλο, ο οποίος είναι ένα από τα πρώτα και μεγαλύτερα σε όγκο όργανα του ανθρώπινου σώματος και για το λόγο αυτό τα βλαστοκύτταρα που χρησιμοποιούνται στην αποκατάσταση τους πρέπει να είναι πολύ περισσότερο αρχέγονα σε σχέση με τη χρήση σε όργανα εμφανιζόμενα χρονολογικά πολύ αργότερα. Τα εμβρυικά βλαστοκύτταρα που λαμβάνονται από τις βλαστοκύστεις την τέταρτη μέρα μετά τη γονιμοποίηση πληρούν απόλυτα τα προδιαγραφές των αρχέγονων κυττάρων και έχουν τη δυνατότητα να μετατραπούν σε κύτταρα οποιουδήποτε οργάνου. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιούνται σε πειραματικές μελέτες σε θεραπείες ασθενειών του νευρικού συστήματος, όπως της νόσου του Πάρκινσον, του Alzheimer και άλλων εκφυλιστικού τύπου. Η ικανότητα ενός αρχέγονου κυττάρου να μετατρέπεται σε νευρικό κύτταρο αυτόματα το κατατάσσει στην κατηγορία των πολυδύναμων κυττάρων τα οποία έχουν την ιδιότητα σε κατάλληλες συνθήκες να μετατρέπονται σε οποιοδήποτε κύτταρο του οργανισμού.
Παρά τους περιορισμούς στη χρήση των εμβρυικών κυττάρων αυτά χρησιμοποιήθηκαν σε δύο ασθενείς με πλήρη τύφλωση λόγω εκφύλιση της ωχράς κηλίδας ηλικίας 51 και 72 ετών. Τα βλαστοκύτταρα προήλθαν από μια βλαστοκύστη την οποία οι γονείς δώρισαν στο νοσοκομείο και προέρχονταν από αυτές που περίσσεψαν μετά από μια επιτυχημένη εξωσωματική γονιμοποίηση. Τα εμβρυικά βλαστοκύτταρα χορηγήθηκαν με απλή διαδικασία ένεσης μέσα στον αμφιβληστροειδή των ασθενών, οι οποίοι για μικρό χρονικό διάστημα πήραν αοσοκατασταλτικά φάρμακα για να τα προστατεύσουν από την απόρριψη, επειδή δεν ήταν δικά τους κύτταρα. Και οι δύο ασθενείς ήταν σε πλήρη τύφλωση και σε μικρό χρονικό διάστημα μετά την χορήγηση ήταν σε θέση να διακρίνουν αντικείμενα. Άλλοι 22 ασθενείς είναι σε αναμονή για την ίδια θεραπεία.
Επίσης στις τραυματικές παθήσεις του κερατοειδούς έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία βλαστοκύτταρα του λιπώδους ιστού με απόλυτη επιτυχία στην επούλωση των τραυμάτων.
Κ ΚΟΥΖΗ-ΚΟΛΙΑΚΟΥ
ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΡΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ